CONCLUSIE

De afgelopen tijd heb ik zo verschrikkelijk veel geleerd. Toen ik aan deze productie begon, wist ik nog weinig over de inhoud van het stikstofprobleem. Inmiddels snap ik beter waarover ik schrijf en ken ik de geschiedenis van het Nederlandse landbouwbeleid onder Mansholt. Ik weet nu ook hoe de mest van de koe een slechte invloed heeft op de natuur. Ik heb ook een beter beeld gekregen van de situatie waarin mijn familie zich bevindt, en heb nog maar de eens de bevestiging gekregen dat het stikstofprobleem ze erg dwars zit. Daarbij moet ik wel zeggen dat mijn familie er redelijk vanaf komt omdat zij in het ‘veilige’ gebied zitten waar de uitstoot ‘maar’ met 12% verminderd hoeft te worden. Naar mijn idee kun je ook niet om het milieuprobleem heen en snap ik de frustratie van Jan Douwe van der Ploeg die moet aanzien dat alle boeren nu de grenzen opzoeken omdat het nu nog kan.

Ik ben wel een beetje bang voor de toekomst van mijn broertje en zusje. In de media heb ik namelijk vaak de termen 'halvering' en 'onteigening' voorbij zien komen. Maar na alle interviews die ik het afgelopen jaar heb gehouden, heb ik het idee gekregen dat het nooit zover zal komen. Daarbij heeft het partijcongres van de VVD zich al uitgesproken tegen de gepresenteerde stikstofplannen en gaan die volgens de partijleden te ver. Vanuit de kant van mijn familie hoor ik dat het probleem zichzelf op zal lossen omdat veel boeren stoppen, maar ik denk dat die kleine bedrijfjes worden opgekocht door de grotere boeren en dat er dan dus niks veranderd. Ik snap dus aan de ene kant de mensen die vinden dat de boer de boosdoener is, maar aan de andere kant heb ik erg genoten van het protest op 23 juni en voelde ik mij toen één met de boer. Toch zal ik zelf niet protesteren omdat ik snap dat er iets moet gebeuren in deze stikstofcrisis. Aan de andere kant zal ik ook niet meelopen met een klimaatmars omdat ik het niet eerlijk vind om alles op de boeren af te schuiven.

Mijn broertje en zusje hebben in ieder geval de intentie om de boerderij over te nemen, en ik zal ze hierin steunen zolang ze niet het huis van een minister opzoeken. Ik verwacht dat ik over tien jaar bij hun boerderij op de koffie kan komen. Al wordt het voor mij thee, want koffie lust ik niet.