top of page
HOE KOMT MIJN FAMILIE DE STIKSTOFCRISIS DOOR?
VROEGER
Harm Westra
​
Vroeger: Afbeelding
Harmen Jarig Westra, roepnaam Harm, wordt op 28 augustus 1936 geboren in het Friese dorpje Wommels. Als klein jongetje verhuist hij naar de boerderij waar hij bijna zijn hele leven zal blijft wonen.
‘Ik was vijf jaar oud en onwennig van het oude huis. Daarom hing ik uit pure ellende maar wat om op de boerderij. Later kwam dat wel goed en kon ik enorm genieten van het boerenleven. Ik ben opgegroeid in oorlogstijd. Mijn opa, die ook Harm heette, had nog niet zoveel koeien, maar mijn vader Lieuwe begon met veertig. Daarnaast had hij een vaste arbeider en wat losse helpers. We hebben de oorlogstijd vredig doorgebracht. Mijn vijf zussen hoefden niet te werken in Duitsland en de boerderij liep goed. We hadden veel mensen uit de nabijgelegen stad Franeker die bij ons melk kwamen halen. Toen wisten ze de boeren wel te vinden, beter dan nu.’
​
In de tijd na de oorlog worden de boeren aangemoedigd om meer melk te produceren. Ook bij de familie Westra is dat het geval met de komst van een melkmachine in 1955. ‘Ik zat als jongetje van acht al onder de koe om het melken te leren. Dat werd er met de paplepel ingegoten, hetzelfde bij mijn zussen. Hoe mooi het melken met de hand ook was, was de komst van de melkmachine wel een verbetering.
​
Vroeger: Tekst
Sicco Mansholt, boer, politicus en verzetsstrijder tijdens WO II
​
Vroeger: Afbeelding
Op het moment dat mijn opa nog in de luiers loopt, is Sicco Mansholt aan het werk op zijn moderne boerderij en trouwt hij met Henny Postel. Mansholt (1908-1995) is niet alleen boer, maar ook politicus en verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Mansholt wordt direct na de oorlog minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening en zal grote invloed hebben op het welzijn van de Nederlandse boer. Het land komt net uit een oorlog en heeft te maken met een groot voedseltekort. Daarom komt Mansholt met het plan ‘Nooit Meer Honger’, een landbouwbeleid om de productiviteit te verhogen. Mechanisatie en schaalvergroting moet ervoor zorgen dat er weer voldoende voedsel is en daarnaast moet het welzijn van de boeren ook verbeterd worden.
Vroeger: Tekst
Vroeger: Geluidsfragmenten
Na het voedselprobleem komt de focus van Mansholt vooral op het landbouwbeleid te liggen. Het vastleggen van gegarandeerde minimumprijzen staat centraal in het landbouwbeleid. Dit wordt ondersteund door importheffingen en restituties bij import. Daarnaast wordt er meer onderzoek gedaan naar hoe de productiviteit kan worden opgeschroefd en moet er ruimte zijn voor culturele ontplooiing. Het Nooit Meer Honger-plan van de minister lijkt te werken, want het gaat aan het begin van de jaren vijftig goed met de Nederlandse landbouw.
Vanuit de landbouwsector worden de blikken naar Mansholt strenger, want rond het jaar 1956 lijkt het perspectief voor de sector te dalen. De minister heeft met de zogeheten Green Pool plannen voor een gemeenschappelijke Europese markt, maar het succes van het landbouwbeleid lijkt in het water te vallen wanneer andere landen zichzelf willen beschermen tegen deze Europese markt. Mansholt wordt als de schuldige aangewezen, want het parlement verwijt Mansholt dat hij te veel met Europese zaken bezig is. Als Mansholt in 1958 wordt benoemd tot lid van de Europese Commissie ziet president Willem Drees dat als een verlossing: ‘We zijn hem gelukkig eindelijk kwijt’, zou hij hebben gezegd. Mansholt probeert uiteindelijk zijn landbouwbeleid toe te passen op Europees niveau, alleen door te hoge prijzen leidt dit rond 1966 tot een negatief effect: overproductie.
Vroeger: Tekst
Vroeger: Geluidsfragmenten
Er is een strenge aanpak nodig en daarom komt ‘’Mister Europe’’ in december 1968 met een plan: Memorandum inzake hervorming van de landbouw in de Europese Economische Gemeenschap. In dit plan pleit hij ervoor dat vijf van de tien miljoen boeren het veld moet ruimen. De bedrijven moeten groter worden met passende saneringsmaatregelen. Het plan valt echter niet goed bij de boeren en zij keren zich tegen de Europees Commissaris met bedreigingen tot gevolg. Het dieptepunt is te zien in maart 1971 wanneer protesterende boeren zich keren tegen de Belgische Rijkswacht. Dit heeft vele gewonden en een dode tot gevolg. De boerenopstand grijpt Mansholt erg aan en hij krijgt zelfs last van een hoge bloeddruk. Daarbij blijkt het landbouwbeleid van Mansholt ook een aanslag te zijn geweest op de natuur. Mansholt geeft toe dat zijn beleid niet het gewenste effect heeft gehad en ontpopt zich, mede door het Grenzen aan de Groei-rapport van de Club van Rome, tot natuur- en milieulobbyist.
De club van Rome is een organisatie van onderzoekers, technocraten en zakenmannen. In hun rapport Grenzen aan de groei, dat in 1971 uitlekt, staat dat de bevolkingsgroei en industrie veel klappen gaat krijgen en de grondstoffen binnen vijftig jaar uitgeput raken (Historiek, 2022). Het rappoort heeft een grote impact op het milieubewust zijn, zo ook bij Mansholt
Vroeger: Tekst
De familie Westra haalt het hooi binnen begin jaren 70
​
Vroeger: Afbeelding
Ik leg mijn opa de huidige milieukwestie voor. Hij vertelt dat hij hier niet veel last van heeft gehad. ‘Dat is bij je vader wel het geval. In de zestigerjaren hoorden we de eerste geluiden van de wijsneuzen die aan de noodklok trokken.’
Vroeger: Tekst
Vroeger: Geluidsfragmenten
Mansholt wordt in 1972 nog benoemd als voorzitter van de Europese Commissie, maar gaat het jaar daarop toch met pensioen. Sicco Mansholt steekt tijdens zijn pension de Atlantische Oceaan over met een zelfgebouwde zeilboot en zal zich tot aan zijn dood aan toe nog bemoeien met politieke kwesties.
Vroeger: Tekst
Vroeger: Geluidsfragmenten
Harm Westra kijkt over het land wat vroeger van hem was
​
Vroeger: Afbeelding
Harm Westra sluit het hoofdstuk Vroeger af met een laatste boodschap.
Vroeger: Tekst
Vroeger: Geluidsfragmenten
bottom of page